العالم _ ایران / سیاسی
"فداحسین مالکی"، سفیر سابق ایران در کابل و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم درباره برگزاری اجلاس اجلاس همسایگان افغانستان به اضافه روسیه در تهران اظهارداشت: اجلاس تهران یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین اجلاس های سال های اخیر بود که با توجه به شرایط خاص افغانستان انجام پذیرفت.
وی افزود: شرایط فعلی افغانستان که به سمت ناارامی ها و مشکلات است جامعه جهانی را بر آن داشت که کشورهای همسایه افغانستان به اضافه روسیه در این اجلاس شرکت و تحولات را رصد و بررسی کنند تا به سمت موضوعاتی حرکت کنند تا این کشور را از بن بست فعلی نجات دهند.
مالکی افزود: بزرگترین چالشی که در حال حاضر افغانستان پیش روی خود دار ، در واقع مشکلات اقتصادی مردم است و بیم ان می رود که در اینده دنیا با یک فاجعه و قحطی در این کشور مواجه شود و اگر امروز نتوانند فکر اساسی درباره آینده اقغانستان بکنند باید منتظر یک فاجعه دراین کشورباشند.
وی با بیان اینکه افغانستان کشوری پراکنده و بزرگ است گفت: از ولایات و مناطق مختلف افغانستان خبرهای تلخی شنیده می شود و این سرمای پیش رو نشان می دهد که مردم مظلوم این کشور روزهای سختی در پیش دارند بدون امکانات ، سوخت ، طبیعی است و از همه مهمتر نداشتن مرادوات اقتصادی با کشورهای جهان و فعالیت های تجاری ، و اینکه بانک های این کشور خالیست و پول در دست مردم نیست امریکایی ها خیلی از پول های مردم افغانستان را بلوکه کرده اند همه این گرفتاریها و بدبختی ها گریبانگیر این کشور است از این جهت ، اجلاس امروز تهران فوق العاده حائز اهمیت است و اینکه دبیرکل سازمان ملل هم حضور فعالی دراین اجلاس داشته است نشان دهنده این است که نگرانی ها درباره افغانستان فراتر از منطقه است و در واقع یک اجماع جهانی درباره این قضایا وجود دارد که این می تواند برای مردم افغانستان امیدوار کننده باشد.
همه اقوام در افغانستان باید در حاکمیت مشارکت داشته باشند
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: کشور افغانستان متشکل از قومیت های گوناگون است ازهمین رو همه باید در حاکمیت مشارکت داشته باشند اما آنچه اکنون مشاهده می شود این است که افغانستان به این سمت نمی رود به همین دلیل زمانی که کشوری به سمت تشکیل دولت فراگیر نرود طبیعی است که از ریل توسعه و امنیت خارج و مشکلات عدیده دامن گیرش شود از همین رو کشورهای همسایه افغانستان و منطقه در تلاش هستند به این کشور کمک کنند تا در افغانستان یک دولت فراگیر شکل گیرد.
آمریکایی ها دستاوردی جز ایجاد ناامنی برای افغانستان نداشتند
مالکی با بیان اینکه اتفاقات و حوادث افغانستان به قدری سریع بود که آمریکایی ها نیز از نگاه بین اللملی زیر سوال رفتند، یادآور شد: آمریکایی ها دستاوردی جز ایجاد ناامنی برای افغانستان نداشتند.
وی بیان داشت: علی رغم اینکه طالبان در مجامع عمومی و یا در اجلاس دوحه نگاهش بر این بود تا از همه ظرفیت های داخلی استفاده کند اما تاکنون این اقدام صورت نگرفته است. در همان مراحل اولیه ساختار حکومتی در افغنستان دچار مشکل جدی شد.
سفیر سابق ایران در کابل با اشاره به حساسیت موضوع در افغانستان گفت: مجامع بین الملل نیز روی اقدامات طالبان حساسیت دارند و گوترش نیز اعلام کرد اجلاس تهران در کانون توجهات بود. با توجه به مشکلات در افغانستان این موضوع دغدغه اصلی مجامع بین المللی است.
بررسی راه حل های بهبود اوضاع در افغانستان
مالکی در ادامه راه حل های بهبود اوضاع در افغانستان را برشمرد و بیان داشت: برای بهبود شرایط در افغانستان باید همه اقوام در حاکمیت مشارکت کنند و این کشور به سمت انتخابات و زمینه سازی یک دولت فراگیر که مورد توجه ملت افغانستان باشد، حرکت کند و به قواعد بین المللی احترام بگذارد زیرا جامعه جهانی انتظار دارد که طالبان نسبت به این مسائل توجه داشته باشد که زمینه ساز انتخابات خوب با مشارکت ملت افغانستان باشد.
حضور برخی جریانات تروریستی در افغانستان نگران کننده است
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: نکته مهمی که ما در رفتارهای طالبان دراین دوماه اخیر مشاهده کرده ایم و در واقع نگاه همه محافل بین المللی هم همین است، اینکه طالبان در این مدت به گونه ای حرکت نکرده که نشان دهد، رفتارش چه به لحاظ استراتژیک و سایرموارد، تغییر کرده و این طالبان با طالبان گذشته متفاوت است. از همه مهم تر اینکه اگر در گذشته صرفا ، موضوع یک طالبان بود اما امروز حضور برخی از جریانات و گروه هایی که همین الان هم از دید مجامع بین الملی به عنوان گروه ها و یا جریانات تروریست مثل داعش و القاعده شناخته می شوند نیز حضور دارند که در واقع به نوعی باعث اذیت و ازار مردم افغانستان، کشورهای منطقه و سایرکشورها می شوند که حتی مجامع بین للملی را نسبت به این موضوع حساس کرده اند.
وی ازود: طالبان با توجه به قول و قرارهایی که در ابتدا به مردم افغانستانو پیام دوستی به مردم دنیا داد اما متاسفانه احساس خوشایندی در رفتار و کردار طالبان دیده نمی شود و همین باعث شده است که چنین نگاهی امروز در دنیا باشد که طالبان امروز با طالبان دیروز خیلی تفاوتی ندارد.
آمریکایی ها داعش را به افغانستان منتقل کردند
مالکی در پاسخ به این سوال که چرا داعش بعد از شکست از عراق و سوریه در افغانستان حضور یافت، گفت: سوال مهمی که در دید امروز ملت افغانستان وجود دارد وحتی این سوال در مجامع بین الملی هم خیلی مطرح شده است که چرا داعش بعد ازشکست خوردن درسوریه درافغانستان حضور پیدا کرد، پاسخ این سوال را باید آمریکایی ها بدهند به هرحال در زمانی که امریکایی ها در افغانستان بودند، باقی مانده داعش به افغانستان منتقل شد.
وی ادامه داد: داعش در زمان حضور آمریکا در افغانستان به این کشور منتقل شد و در جلال اباد رشد کرد که البته مشخص است که آمریکا برنامه هایی داشت چرا که بعد از شکست هایی پی درپی سیاسی و نظامی در افغانستان ، امریکایی ها به این نتیجه رسیدند که دیگر نمی توانند در افغانستان بمانند و باید ان کشور را ترک کند که البته این تصمیم در نیمه دوم دولت ترامپ این تصمیم گرفته شد.
آمریکا برای حضور داعش در افغانستان سرمایه گذاری کرد
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: آمریکا در واقع دنبال این بود که به نوعی یک جریان دیگری جایگزین انها در افغانستان بشود برای همین برای حضور داعش در این کشور سرمایه گذاری کردند که البته ازهمان ابتدا حضور داعش باعث واکنش و خشم ملت مسلمان افغانستان شد ، البته درآن زمان ، طالبان هم نسبت به حضور داعش در جلال اباد واکنش جدی نشان داد.
طالبان مسئولیت مستقیم نسبت به امنیت مردم افغانستان دارد
سفیر سابق ایران در کابل درباره انفجارهای اخیر افغانستان گفت: با توجه به اتقاقاتی که در یکی دو ماه اخیر در این کشور و از جمله وقوع چندین انفجار در مساجد مسلمانان رخ داد گرچه داعش در واقع مسئولیت این انفجارها را پذیرفت، اما این باعث نمی شود که طالبان خود را از این حوادث و انفجارها مبرا کند چرا که طالبان مسئولیت مستقیم نسبت به امنیت مردم و به نسبت به برخورد با داعش دارد چرا که داعش در واقع موقعیت و جایگاهی در کشور ندارد که طالبان نتواند با آن برخورد کند، جای تاسف است در رابطه با وقوع انفجارهای گذشته ازسوی طالبان یک موضعگیری جدی و عملی و حتی لفظی مشاهده نشده است.
بین طالبان و رهبران القاعده ارتباط تنگاتنگی وجود دارد
مالکی درباره ارتباط القاعده و طالبان گفت: اینکه القاعده دردل طالبان باشد جای سوال است و بعید به نظر می رسد اما اینکه القاعده درکنارطالبان باشد ، نشانه ماهیت درستی است و به واقعیت نزدیک است
چرا که ازهمان اپتدای ورود طالبان به کابل ، بعد از یک هفته ، مشاورین سابق و رهبران القاعده وارد کابل شدند و در مکان های مختلف کشور حضور پیدا کردند و این نشان دهند وجود یک ارتباط تنگاتنگ بین طالبان و رهبران القاعده است یعنی حضور القاعده بعد از استقرار طالبان در کاخ ارگ نشانه وجود روابط استراتژیک بین این دو گروه است که از گذشته تاکنون ادامه دارد .
القاعده وابسته به آمریکا است
وی درباره رابطه القاعده با آمریکا بیان داشت: اینکه گفته شود القاعده در مقابل امریکاست اشتباه است تاریخ نشان داده که القاعده هم در واقع به نوعی وابسته به امریکاست، البته در رابطه با موضوع 11 سپتامبر و موضوعات مربوط به آن ، بعدها در محاقل خود افغانستان و حتی در مجالس و محافل آمریکایی این بحث وجود داشت که رهبران القاعده پیش ازاین، ارتباطاتی با امریکایی ها داشتند ، پس این خیلی واقعیت ندارد که القاعده مقابل امریکا است.
آمریکایی ها بدنبال ایجاد شرایط بحرانی در منطقه هستند/ امریکا باید پاسخگوی جدی حوادث اخیر افغانستان درمحاقل بین المللی باشد
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: مسلم است که آمریکایی ها به نوعی به دنبال این هستند که منطقه کماکان در شرایط بحرانی قرار بگیرد و اگر غیر این بود نباید افغانستان را ترک می کردند و در دو دهه حضور در افغانستان نسبت به امنیت و ثبات این کشور تلاش می کردند همه این موضوعات مبین این واقعیت است که امریکا امروز باید پاسخگوی جدی حوادث اخیر افغانستان درمحاقل بین المللی باشد هرچند به به ظاهر از این کشور خارج شده اند.
مردم افغانستان از بلاتکلیفی رنج می برند
سفیر سابق ایران در کابل درباره مهاجرت افغان ها به ایران گفت: بعد از اتفاقاتی که در افغانستان و سقوط خیلی سریع شهرها افتاد ما با حضور زیادی از مردم افغانستان مواجه شدیم که به مرزهای ایران آمدند و خیلی ها پذیرش شدند، با آغوش گرم، مرزبانان ایرانی استقبال کردند. اگر این شرایط به همین صورت اتفاق بیوفتد بازهم با این جریان مواجه می شویم. از این جهت باید یک فکر اساسی کرد و طالبان هم هیچ برنامه مشخصی برای اینکه زمینه زندگی مناسب را فراهم کند و امنیتی برقرار شود که مردم بتوانند در کشور خودشان بمانند و به کشورهای همسایه خصوصا جمهوری اسلامی ایران هجوم نیاورند، این علائم هم دیده نمی شود. در واقع می توانیم این جمله را بگوییم که کشور از یک بلاتکلیفی رنج می برد که باید هر چه سریعتر نسبت به این مسئله توجه بین المللی و منطقه ای بشود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره مواضع سیاسی طالبان اینگونه توضیح داد که رفتاری که متناسب با روحیه مردم افغانستان باشد دیده نشده است و از همه مهمتر که شما دیدید در کابینه ای که اعلام کردند موقت است هیچکدام از اقوام در مسئولیت های مهم قرار ندارند، حضور بانوان که بخش عظیمی از جامعه افغانستان است دیده نمی شود، مدارس در بلاتکلیفی بسر می برند، در سراسر کشور دانشگاهها تعطیل است، فعالیت های اقتصادی در کشور صورت نمی گیرد، بنگاه های توسعه ای که دراین کشور وجود داشته است همه بلاتکلیف هستند که روز به روز به رنج و درد مردم اضافه می کند. لذا از این بابت ما علائم مثبتی ندیدیم و این موضوع به تنهایی نگرانی بسیار جدی است و از موضوعاتی است که امروز مورد توجه رهبران کشورهای همسایه و منطقه است.
همه کشورهای منطقه و همسایه خواهان ثبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی افغانستان هستند
مالکی، سفیر سابق ایران در کابل درباره مواضع کشورهای همسایه و منطقه در اجلاس تهران درباره طالبان چنین بیان کرد که همه کشورها با هر نگاهی که دارند نسبت به آینده افغانستان نگران هستند یعنی افغانستان امن، افغانستانی که ثبات سیاسی امنیتی و اقتصادی داشته باشد برای کشورهای همسایه و منطقه خیلی مفیدتر است تا یک افغانستانی که ناامن باشد و اقتصاد و رفاهی هم نداشته باشد. این نگاه مشترکی است که همه کشورها دارند. اما برخی از کشورها مثل جمهوری اسلامی ایران، پاکستان و تاجیکستان حساسیت بیشتری به خرج می دهند به لحاظ ارتباطات فرهنگی و تاریخی که خصوصا بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان وجود دارد. حتی شما می بینید که این نگرانی ها از مرزهای کشورهای همسایه هم به سمت مجامع بین المللی سوق داده شده است آن ها هم این نگرانی ها را می بینند. البته تاریخ افغانستان هم برای ملتها و دولت ها کاملا مشهود است که تاریخ بسیار غنی در این کشور وجود دارد اما امروز می بینیم که شرایط کشور خیلی فاصله گرفته است و احساس می شود که کشور به سمت نگرانی های بیشتری در حال حرکت است مگر اینکه طالبان براساس خواسته ملت به سمت یک دولت فراگیر حرکت بکند تا دغدغه کشورهای همسایه و منطقه کمتر بشود و بتواند با توجه به ظرفیت های تجاری و اقتصادی که در بین این کشورها هستند از این ظرفیت ها استفاده بشود. الآن، تعداد زیادی که در همان موج اول وارد جمهوری اسلامی ایران شدند بخشی از آنها از نخبگان افغانستان هستند اساتید دانشگاه هستند چهره هایی هستند که در معادلات تجاری و سیاسی افغانستان تاثیرگذارند و همه از وضعیتی که در آنجا وجود دارد ناراحت هستند. امیدواریم که اینگونه اجلاس ها تاثیر گذار باشد اجلاس تهران یک اجلاس تاثیرگذاری است فراتر از آن چیزهایی که هست و باید سریعتر فکر اساسی بشود.
مشارکت همه کشورهای همسایه افغانستان بر اهمیت اجلاس تهران می افزاید
مالکی اهمیت اجلاس تهران را در مشارکت تمام کشورهای همسایه و منطقه ای دانست و تاکید کرد که حضور مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران بر اهمیت موضوع دلالت دارند که باید به سمتی بروند که به رهبران فعلی این کشور کمک بکنند. البته این اجلاس، اجلاس دوم محسوب می شود و اجلاس اول به صورت مجازی بین وزرای خارجه کشورهای همسایه و منطقه بود و در این اجلاس اعضا رو در رو نشستند و همه مباحث صورت می گیرد و باید تاثیرگذار باشد. قطعا اگر لازم باشد در آینده ما باید شاهد اجلاس در سطح رؤسای جمهور کشورهای همسایه باشیم. این اجلاس ها باید تاثیرگذار باشد و در سرزمین افغانستان به نوعی خودش را نشان بدهد. این اجلاس به نظرم هم می تواند به رهبران طالبان کمک بکند و هم می تواند به نظر من هشداردهنده باشد همانطور که در پیام دبیرکل سازمان ملل هم قرائت شد کشورهای منطقه و مردم منطقه، افغانستان و ملت افغانستان را رها نمی کنند. قطعا اجلاس های بعدی برای تصمیمات بعدی با توجه به شرایط در آینده ادامه خواهد داشت. یعنی اگر نتایج اجلاس تهران تاثیری در رفتار طالبان نداشته باشد و مردم تاثیرات این اجلاس را احساس نکنند طبیعی است که در سطح دیگری نسبت به مسائل تصمیمات دیگری گرفته بشود.