العالم – تحلیل روز
دعوت به خلاص شدن از دلار، پس از اینکه آمریکا آن را به عنوان سلاحی برای تحمیل سلطه خود بر جهان تبدیل کرد و نیز دعوت به رهایی کشورهایی که تحت محاصره آمریکا در معرض گرسنگی قرار گرفتن ملت هایشان قرار گرفتند، فراخوانی جدید یا محدود به گروه بریکس نبوده است.
اما استفاده بیش از حد آمریکا از این سلاح در دهه های اخیر که با غلبه بر آنچه تروریسم اقتصادی توصیف شده است، به ویژه علیه ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، و علیه روسیه پس از جنگ اوکراین و علیه چین برای خنثی کردن رنسانس اقتصادی آن، پس از تبدیل شدن به رقیب قدرتمند آمریکا و غرب، گروه بریکس را به سخنگوی رسمی کشورهای مشتاق رهایی از نظام اقتصادی فعلی جهان که تحت کنترل آمریکاست و گذار به یک نظام اقتصادی جهانی مبتنی بر چندجانبه گرایی و عدالت و برابری تبدیل کرد.
کارشناسان براین باورند که «اجرای عملی» شعار بریکس برای خلاصی از دلار به اوایل سال 2022 باز می‌گردد، زمانی که غرب پس از جنگ در اوکراین، روسیه را تحریم کرد که این مساله به مسدود شدن بخش زیادی از ذخایر ارزی روسیه وحذف بانک‌های بزرگ این کشور از شبکه «سوئیفت» منجر شد. سوئیفت ، یک شبکه مالی است که تحت کنترل آمریکا و غرب قرار دارد و این مساله باعث شد که روسیه از تصمیم خود برای فروش نفت با پول ملی خویش (روبل) خبر دهد و در واقع هم نفت خود را در مارس 2023 با روبل به هند فروخت.
روسیه با این اقدام به آرزویی دست یافته است که مدتهاست کشورهای جنوب را که خواستار معامله با ارزهای محلی در مبادلات تجاری و مالی بین خود برای مقابله با مشکلات ناشی از سلطه دلار هستند- پس از اینکه دلار به عنوان ارزی اساسی در معاملات محلی و تجاری در سطح جهان برای قیمت گذاری و ارزش گذاری نفت تحمیل شد – درگیر کرده است.
امروزه پس از پیوستن کشورهای نفتی مانند ایران، عربستان و امارات به بریکس به همراه روسیه، بریکس سهمی بزرگ از تولید نفت جهان را دراختیار خواهد گرفت. این چهار کشور بر اساس برخی گزارش ها بیش از 25 میلیون بشکه نفت تولید می کنند. مساله ای که کشورهای بریکس را تشویق می کند تا نفت را با ارزی به غیر از دلار ارزش گذاری کنند. و این اقدام، گامی بزرگ در مسیری است که ممکن است طولانی باشد اما درنهایت حتما به خلاص شدن از شر دلار و پایان دادن به دوران «دلارهای نفتی» منجر خواهد شد.
اقتصاددانان بر این باورند که حتی اگر هدف بریکس برای خلاصی از دلار به همان سرعتی که کشورهای عضو بریکس می‌خواهند محقق نشود و این کشورها ممکن است شکست بخورند، اما از تاثیر تحریم‌های آمریکا بر کشورهایشان که شامل بیش از 40 درصد جمعیت جهان هستند و بیش از 30 درصد از نفت جهان را تولید می کنند و نرخ رشد 31.5 درصدی را به دست آورده اند، خواهد کاست.
گروه بریکس ثابت کرده است که دلار چیزی محتوم نیست و کشورهای جهان به ویژه کشورهای درحال توسعه و فقیر می توانند در صورتی که با هم متحد شوند و با ایجاد موسسات و بانک های جایگزین برای موسسات و بانک‌های اقتصادی طمع‌ورز آمریکایی، از شر سلطه دلار رها شوند و این کاری است که بریکس با تاسیس «بانک توسعه جدید» آنرا انجام داد.
این بانک جایگزین موسسات مالی بین المللی تحت سلطه آمریکا، مانند صندوق بین المللی پول و بانک جهانی خواهد شد.
بانک جهانی با ارزهای کشورها به آن ها وام می دهد و از دلار استفاده نمی کند و بدین شکل، نظام تک قطبی را پشت سر می گذارد و به سمت نظام چند قطبی پیش می رود که در آن فقرا هم پس از بیش از 7 دهه سنگینی سلطه دلار بر سینه‌شان، نفس راحتی می کشند.
تمام آنچه را که تا به حال گفتیم، به طور خلاصه، سیاپونگا سیپرین کولی، سفیر آفریقای جنوبی در چین، در عبارتی مختصر خلاصه کرده و گفته است که ما مخالف دلار نیستیم، اما مخالف استفاده از آن به عنوان ابزاری برای "قلدری" علیه دیگران و تحریم کشورها هستیم. تحریم هایی که یکجانبه و براساس مصوبات سازمان ملل نیست و همه ما را با مشکل مواجه می کند.