پیام‌های دیدار محمدبن نایف با رئیس سازمان سیا

پیام‌های دیدار محمدبن نایف با رئیس سازمان سیا
دوشنبه 25 بهمن 1395 - 12:38

اعطای عالی ترین نشان اطلاعاتی آمریکا به محمد بن نایف ولیعهد عربستان از سوی مایکل پومپئو رئیس سیا حاکی از استمرار وضعیت بی ثباتی و جنگ در خاورمیانه در سایه دولت جدید ایالات متحده است.

العالم - عربستان

تاکید بر استحکام روابط ریاض و واشنگتن در هنگام اعطای این نشان به محمد بن نایف نمایانگر آن است که برخلاف نشانه های اولیه احتمال برخورد خصمانه ترامپ با آل سعود، او نیز سیاست دولت های پیشین آمریکا را در پیوند با عربستان حفظ خواهد کرد. در واقع ترامپ نشان داد خاورمیانه شاهد تغییری در چینش نیروهای سیاسی نخواهد بود.
در سال 1932 آل سعود با پشتوانه انگلیس موفق شد تمامی رقبای داخلی را کنار بزند و رهبر بلامنازع عربستان شود. این وابستگی ریاض به غرب در نتیجه تحولات بین المللی از انگلیس به آمریکا تغییر یافت و امروز سعودی ها تدوام حکومتشان را به رغم اعتراضاتی که به شکل نظام سیاسی این کشور در عصر مردم سالاری وجود دارد، مرهون دوستی با واشنگتن می دانند. واشنگتن هم برای پیشبرد اهداف در خاورمیانه از پایان جنگ جهانی دوم توجه ویژه ای به عربستان دارد. تا زمانی که حکومت ایران در اختیار پهلوی بود، با تقسیم وظایف میان تهران و ریاض، عربستان نقش ستون سیاسی ایالات متحده را ایفا می کرد. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، عربستان به دلیل نگرانی از تسری اندیشه های آزادی خواهی این انقلاب، تلاش کرد به آمریکا نزدیکتر شود. نیاز حمایتی ریاض به واشنگتن، تبدیل به فرصتی برای کاخ سفید در راستای تعیین سیاست ها و خط و مشی های کلی عربستان شد.
اقدامات سعودی ها در بزرگ نمایی قدرت نظامی ایران، جلوگیری از عادی سازی روابط اعضای شورای همکاری خلیج فارس با ایران، متهم کردن کشورمان به تلاش برای صدور انقلاب، و تلاش آنها برای متحد شدن با اسرائیل در راستای تضعیف محور مقاومت از جمله برنامه های چند دهه اخیر عربستان بر مبنای سیاست کلی آمریکا بوده است. ترس آل سعود از قدرت ایران را شاید بتوان مهمترین دلیل تمایل عربستان به هم پیمانی با ایالات متحده دانست. این ترس با موفقیت های اخیر تهران در منطقه فزونی گرفته است.
در همین حال تحولات داخلی خاندان سعودی باعث شد تا نشانه هایی از گرایش برخی از عناصر حاکمیت به کاستن از این وابستگی به واشنگتن دیده شود. محمد بن سلمان، در نقش وزیر دفاع امیدوار بود با پیروزی سریع و آسان در جنگ یمن یک گام بزرگ در این راستا بردارد. او همچنین با ارائه طرح چشم انداز 2030 در نظر دارد اقتصاد عربستان را از نوسانات قیمت نفت که متاثر از سیاست های قدرت های بزرگ است، رها کند. این در شرایطی است که علاوه برآنکه ساختار سنتی سیاست و اقتصادی عربستان چنین پتانسیلی ندارد و خیال آمریکا از این بابت راحت است اما هرگونه موفقیت کوچک بن سلمان می تواند جرقه ای شود که در آینده سیاست های واشنگتن را با تهدید روبرو سازد.
از این رو اعطای مدال به ولیعهد، به نوعی تاکید کاخ سفید بر حفظ مناسبات با ریاض از طریق محمد بن نایف و پیامی برای محمد بن سلمان است که در ماه های اخیر حکومت اوباما تلاش کرد با انتقادهای تند از برنامه های آمریکا در منطقه، تصویری مستقل از عربستان نشان دهد. پیش از این نیز گمانه هایی در مورد تمایل آمریکایی ها به محمد بن نایف برای رسیدن به راس قدرت ریاض وجود داشت. او به دلیل پیشنیه رابطه با واشنگتن در مقابل بن سلمان جوان و بی تجربه، از شانس بیشتری برای پادشاهی برخوردار بود و دریافت عالی ترین نشان اطلاعاتی از طرف اصلی ترین نهاد اطلاعاتی آمریکا بر این مساله مهر تایید زد.
لذا انتظار نمی رود با این اقدام آمریکا، ملک سلمان دیگر قدرت تغییر مجدد در پست ولیعهدی را داشته باشد. زیرا پیش از این با کنار زدن مقرن بن عبدالعزیز، محمد بن نایف را برای این مقام برگزید و احتمال می رفت با توجه به تلاش های پسرش در راستای افزایش قدرت، یکبار دیگر ریاض چنین موضوعی را تجربه کند.
علاوه بر این اعطای مدال معروف به جورج تنت به ولیعهد عربستان می تواند نوعی تضمین به شاهزاده های سعودی از عدم پیگیری قانون جاستا باشد. در دولت اوباما کنگره با اکثریت قاطع آرا قانون جاستا را علیه عربستان تصویب کرد که براساس آن بازماندگان و خانواده‌ های قربانیان عملیات تروریستی 11 سپتامبر 2001 میلادی از این حق قانونی برخوردار می شدند که از دولت سعودی غرامت دریافت کنند. در نتیجه این قانون  تحت عنوان «اجرای عدالت در برابر حامیان تروریسم» به تصویب سنا و مجلس نمایندگان رسید، برخی از شاهزاده ای آل سعود مورد پیگرد قرار می گرفتند. اجرای این قانون می توانست بر روابط آمریکا و عربستان اثر منفی بگذارد و باعث اختلاف و تنش زیادی شود.
اما دولت ترامپ برخلاف موضع گیری های تند دوران مبارزات انتخاباتی خود علیه عربستان، با اقدام اخیر رئیس سیا دست دوستی به سمت ریاض دراز کرد. براین اساس پیش بینی می شود همکاری های دوجانبه به ویژه در مسائل امنیتی و سیاسی برای پیشبرد سیاست های خاورمیانه ای آمریکا رو به افزایش خواهد گذاشت. ضمن آنکه حامیان واشنگتن در حوزه انتخاب پادشاه بعدی عربستان در میان خاندان سعودی بیشتر شده باشد.
همکاری امنیتی آمریکا و عربستان بی تردید علیه جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. کشوری که توانست با حمایت از نظام قانونی سوریه به رغم 6 سال جنگ و هزینه های عظیم ایالات متحده و هم پیمانانش، مانع تحقق نیات غرب در این کشور استراتژیک شود. ترامپ پیشتر در جمع هواداران خود رسما اعلام کرده بود ایران مهمترین کشور در زمینه مبارزه با تروریسم است اما با ورودش به کاخ سفید همان طور که اوباما گفته بود حقایق سیاست آمریکا، مسائل دیگری را به ترامپ دیکته کرد.
لزوم حمایت از اسرائیل و اجرای طرح خاورمیانه بزرگ دیگر اجازه نداد تا همسو با ایران به مبارزه با داعش بپردازد. در این رابطه ریاض که تهران را رقیب اصلی خود در منطقه می داند، از فرصت استفاده کرده و سعی می کند با واشنگتن و تل آویو، محور ضد ایرانی را تقویت کند.
بنابراین به نظر نمی رسد مورد توجه قرار گرفتن شخص بن نایف بدون در نظر گرفتن اثرات مثبت این اقدام برای افزایش فعالیت های عربستان در راستای منافع رژیم صهیونیستی بوده باشد.
منبع: الوقت

پربیننده ترین خبرها