العالم - ایران
قشقاوی درباره نقش وزارت خارجه در انتخابات گفت اصولا مسئول برگزاری انتخابات، وزارت خارجه است چون در مرکز خود وزارت خارجه و در خارج از ایران نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران اعم از سفارت خانه ها و سرکنسول گری ها اعضای هیأت نظارت و هیأت اجرایی را تشکیل می دهند. من به عنوان معاون وزیر خارجه، رئیس هیأت نظارت منصوب از سوی شورای نگهبان هستم و مدیرکل ما جناب آقای محمدی رئیس هیأت اجرایی هستند. من در تماس مستقیم با شورای نگهبان و آقای محمدی در تماس مستقیم با وزارت کشور در کل 103 کشور خارجی شامل 123 مرکز رأی گیری و در 279 حوزه رأی گیری، انتخابات را برگزار می کنیم.
معاون وزارت خارجه افزود: اعضای هیأت نظارت و اجرایی از سفیر و ایرانیان مقیم خارج کشور هستند. بیش از هر جای دنیا در آمریکا صندوق داریم که تعداد آن به 30 عدد رسیده و ممکن است این تعداد به دلیل استقبال هم وطنان به 33 صندوق برسد. بعد از آمریکا امارات است که در دبی 19 صندوق و ابوظبی 2 صندوق قرار خواهد داشت. در انگلیس 20 صندوق و در عراق مجموعا حدود 20 صندوق، در سوریه و لبنان هریک 5 صندوق و در بقیه کشورها حداقل یک صندوق وجود خواهد داشت. در کشورهایی مانند عربستان و کانادا به دلیل قطع روابط دیپلماتیک صندوق رأی نداریم. در عربستان ایرانیان زیادی نداریم اما در کانادا 400 هزار ایرانی هستند که رایزنی هایی صورت گرفته است اما هنوز جواب قطعی دریافت نکرده ایم. حافظ منافع ما در کانادا نیز عمان است که خودش هنوز در این کشور سفارت خانه ندارد.
تعداد کل ایرانیان مقیم کشورهای خارجی به صورت حدودی 6 میلیون ایرانی وجود دارد که بین 2 تا 2.5 میلیون نفر شرایط شرکت در انتخابات را دارند.
دکتر قشقاوی درباره علت پایین بودن میزان مشارکت ایرانیان خارج در انتخابات در مقایسه با دیگر کشورها گفت: به عنوان مثال، میزان مشارکت اتباع ایرانی مقیم خارج در انتخابات در مقایسه با ترکیه خیلی کمتر است و این امر هم چند دلیل منطقی دارد که در مجموع به محدودیت های قانونی برمی گردد چه قانون اساسی چه قانون انتخابات و چون نمی توانیم نَه قانون را عوض کنیم و نَه نقض کنیم لذا در چارچوب قانون محدودیت أخذ رأی ایجاد می شود. یکی از مواد قانون اینست که انتخابات باید در روز جمعه و در ساعت مشخصی أخذ رأی انجام بگیرد و چون روز جمعه در بسیاری از کشورها روز کاری است و همین امر مقدار زیادی از مشارکت هموطنان در انتخابات را کم می کند. مورد دوم اینکه در ترکیه و خیلی از کشورهای دیگر رأی گیری الکترونیکی یا پستی امکان پذیر است در حالی که طبق قانون انتخابات ایران، حائزین شرایط باید با پای خودشان به شعبۀ أخذ رأی بیایند.سوم اینکه در خیلی از کشورها یک هفته پیش از آغاز انتخابات از اتباع مقیم خارج خود رأی اخذ می شود ولی در ایران در همان روز جمعه و در همان ساعت أخذ رأی می شود. چهارم اینکه تجمع اتباع ایرانی برخلاف اتباع تُرک و برخی از کشورهای دیگر، در چند شهر خاص نیست. به عنوان مثال؛ ایرانی ها تقریباً در همه شهرهای فرانسه، آلمان و دانمارک وجود دارند در حالی که ما محدودیت استقرار صندوق داریم. بنابراین اینها دلایلی است که میزان مشارکت را پایین می آورد ولی این به معنای آن نیست که میزان علاقمندی اتباع ایرانی به مشارکت در انتخابات پایین است. ما معتقدیم که 70 تا 80 درصد اتباع ایرانی مانند ایرانی های داخل کشور خواهان مشارکت در انتخابات هستند ولی این 4 مورد مذکور که ریشه در قانون دارد و نمی شود این موارد را تغییر داد، میزان مشارکت را کاهش می دهد.
دکتر قشقاوی در پاسخ به این سؤال که چه تسهیلاتی برای ایرانیان مقیم خارج برای مشارکت در انتخابات فراهم شده است، گفت: ما به نمایندگی ها دستور داده ایم که باید حداکثر مساعدت متعارف را به ایرانیان ارائه بدهند تا هموطنان ایرانی بتوانند راحتر در انتخابات مشارکت کنند و همین امروز ما یک دستورالعمل صادر کردیم که در این دستور العمل بر اهمیت مشارکت ایرانیان مقیم خارج در انتخابات تأکید کرده ایم.
معاون کنسولی و پارلمانی وزیر خارجه درباره اینکه آیا صندوق های سیار در خارج کشور همچون داخل کشور وجود خواهد داشت یا نَه گفت: خیر. صندوق های سیار در خارج کشور وجود ندارد. ممکن است در یک یا دو منطقه به اقتضای شرایط صندوق سیاری مانند داخل کشور وجود داشته باشد ولی اصل بر سیار بودن صندوق ها نیست.
دکتر قشقاوی درباره نوع مدارکی که اتباع ایرانی هنگام مشارکت در انتخابات باید ارائه بدهند ، گفت: گذرنامه اصلی ترین مدرک است ولی اگر یک نفر براساس سوابق کنسولی احراز هویت ایرانی شود چون هر ایرانی الآن شمارۀ ملی و کارت ملی شود، همین امر کفایت می کند ولی اصل ارائه گذرنامه است و نیازی به ارائه شناسنامه نیست.
دکتر قشقاوی در پاسخ به این سؤال که آیا در صورت ناپدید شدن مدارک، اتباع ایرانی می توانند در انتخابات مشارکت کنند یا نَه گفت: بله اگر طرف در کامپیوتر احراز هویت شود، امکان مشارکتش در انتخابات وجود دارد زیرا هر ایرانی پروندۀ کنسولی دارد و همکاران ما طبق این پرونده می توانند کشف کنند که آن فرد واقعاٌ هویت ایرانی دارد یا نَه و اگر احراز هویت شود ، مشارکتش در انتخابات بلامانع است.
معاون وزارت خارجه درباره اینکه اتباع ایرانی با چه انگیزه ای در انتخابات مشارکت می کنند و کدامیک از مسائل سیاسی یا اقتصادی برای آنها مهمتر است، گفت: برای هموطنان ما خیلی مهم است که هویت ایرانی خود را نشان بدهند. ابراز علاقه و تعلق به سرزمین مادری اولویت اول هموطنان ماست. اولویت دوم می تواند جنبۀ اقتصادی باشد و چون برخی از هموطنان ما در زمینه اقتصادی موفق هستند و می خواهند ببینند که کدام نامزد می تواند در جذب سرمایه گذاری های خارجی ، خوب عمل کند. ابتکار خوب سازمان صدا و سیما در زمینه گفتگوهای تلویزیونی با کاندیداها این بود که از طریق شبکه جام جام امکان پاسخگویی به سؤالات هموطنان ایرانی ما در خارج کشور را فراهم کرد ولی من در مجموع می پذیرم که انگیزه های سیاسی برای هموطنان ما شاید مهمتر از انگیزه های دیگر باشد اما اینگونه نیست که انگیزه های اقتصادی را نادیده بگیرند.
معاون وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به سئوالی درباره کنترل شرایط انتخابات در خارج از کشور، گفت: به عقیده من در مجموع آزادی عمل هم در داخل و هم خارج از کشور وجود دارد و شرایط جانبی تاثیر چندانی بر آن ندارد.
وی هم چنین درباره میزان نقش رسانه ها، شبکه های خارجی و شبکه های اجتماعی برانتخابات گفت :هر مکان داری ماهیت خاص خود است، شبکه های اجتماعی بسیار تاثیرگذار است در خارج و داخل فرقی با هم ندارند، توییتر،تلگرام و شبکه های دیگر مشارکت دارند چه ایرانیان داخل یا ایرانیان مقیم خارج کشور،اما به طور طبیعی ما از نمایندگی های خود خواستیم در صورت امکان اطلاع رسانی کنند، سفارت ها نقش مهمی دارند همه سفارت خانه دارای سایت های اینترنتی فعالی هستند، اطلاعیه را تعقیب می کنند اخبار را از آنجا می گیرند، به نظرم مصاحبه های شبکه العالم ، پرس تی وی نقش مهمی دارند و جام جم و رسانه ملی درداخل مهم است ، رسانه های ما نیز از شبکه های برون مرزی صدا و سیما در کنار شبکه های اجتماعی و فضای مجازی نیز بسیار تاثیر می گیرد.
قشقاوی در پاسخ این پرسش که آیا کاندیداها در خارج از کشور مانند داخل، کمیته هایی برای تبلیغات دارند؟ گفت: هیچ مشکلی وجود ندارد، هر یک از کاندیداها در صورت تمایل، آزادی عمل دارند قبل از انتخابات حتی به عنوان مسئول ستاد کسی را معرفی کنند چه بر سر صندوق رای، شکل دریافت رای مانند داخل است وهیچ تفاوتی در داخل و خارج وجود ندارد قانون انتخابات تا قبل ازمرحله رای گیری و انتخابات تا مرحله انتخابات حتی مرحله بعد از اخذ رای یعنی شمارش همه این تسهیلات قانونی داخل،درخارج برای نمایندگان وجود دارد.
وی درباره زمان رای دادن داخل و خارج و همزمان بودن یا نبودن آن گفت: برای ما روز روز جمعه مهم است که در قانون آمده است و ساعت محلی همان هشت صبح است از مقامات داخلی مسئول در شورای نگهبان و وزات خارجه خواستیم برای بخش هایی از امریکا، پنجشنبه بعد از ظهر ساعتی را به وقت ایران تا جمعه ظهر بگذاریم اما این امکان پذیر نبود و پاسخ مثبت دریافت نکردیم ولی طبعا 8 صبح روز جمعه به وقت محلی هر کشور.
قشقائی درباره لغو ویزا میان برخی کشورها نیز افزود: ما با هفتاد و شش کشور لغو ویزا، گذرنامه سیاسی داشتیم و گذرنامه عادی ترکیه، سوریه، بولیوی، ارمنستان و گرجستان لغو شده، با قزاقستان و روسیه در حال رایزنی هستیم ویزای گروهی توریستی صادر شود.
برای اتباع مالزی و ایران ، لبنان وایران و خیلی مناطق دیگر ویزای فرودگاهی متفاوت داریم ما پیشگام تر از بقیه کشورها هستیم چون برای اتباع 180 کشور جهان غیر از ده کشور در فرودگاه های بین المللی ویزا صادر می کنیم و تا 90 روز می توانیم ویزا صادرکنیم که نتیجه ثبات کشورو اعتماد و احترام ما به اتباع 180 کشور خارجی است. در فرودگاه های بین المللی ویزا الکترونیکی صادر می کنیم مثلا اتباع آلمان، اسپانیا، آرژانتین می توانند به فرودگاه شیراز، تبریز ،کرمان و دیگر فرودگاه ها بیایند وهمانجا دردو دقیقه ویزای ایران را بگیرند. خیلی از کشورها الکترونیکی می کنند روند صدور ویزا برای اتباع ایرانی خیلی بیشتر خواهد شد در دولت یازدهم رشد اخذ ویزا از سفارت خانه های خارجی از ایران بین 45 تا 2000 درصد رشد داشتیم ، ما برای اتباع خارجی نیزاز سه و نیم میلیون متوسط صدور ویزا در قبل از دولت اخیر الان به 5 میلیون ویزا رسیده برای
کشورهایی که ویزا نمی خوان آذربایجان یکجانبه ویزا را لغو کردیم که آنها این کار را نکردند اما جمهوری خودمختار نخجوان به صورت متقابل لغو ویزا کرده است.